Archiwum Gmina Sępólno Krajeńskie

Środa, 16 styczeń 2019

Imieniny Waldemar, Marceli, Wlodzimierz, Waleria

11:49

Położenie geograficzne

Gmina Sępólno Krajeńskie licząca 16 250 mieszkańców położona jest w powiecie sępoleńskim, w północno-zachodniej części województwa kujawsko-pomorskiego. Całym swoim obszarem 22 918 ha należy do Pojezierza Krajeńskiego. Miasto Sępólno Krajeńskie, liczące 9 370 mieszkańców, o powierzchni 579 ha położone jest nad Jeziorem Sępoleńskim, w dolinie rzeki Sępolny, na północny zachód od Bydgoszczy (64 km). Nazwa miasta pochodzi od prasłowiańskiego wyrazu sąpolbje (forma zrekonstruowana, brak potwierdzenia w źródłach) = 'styk kilku pól, okolica równinna', pierwotnie Sępólno było położone w dolinie nadjeziornej i nadrzecznej, a z czasem rozwijało się na wysokim brzegu jeziora i rzeki. Nazwa rzeki Sępolna zanotowana została w 1345 roku (Sampolna). Krajna jest nazwą topograficzną oznaczającą obszar krainny, peryferyjny, z brzegu - na skraju. Osadnicy wielkopolscy, czyli Polanie, tak określili ten ich kolonijny teren, ziemię leżącą na skraju Wielkopolski.
Pojezierze Krajeńskie - zwane również Wysoczyzną Krajeńską - region naturalny położony między 53st. 05', a 53st. 50' szerokości geograficznej północnej oraz między 16st. 45' a 17st. 50' szerokości wschodniej.Obejmuje południową część Pojezierza Południowopomorskiego, między Gwdą na zachód, Notecią na południe i Brdą na wschód. Powierzchnia pojezierza wynosi 4.378 km²Urozmaicony krajobraz z kilkoma zespołami wałów morenowych, przecięty rynnami z licznymi, jeziorami. Wzgórza moren czołowych są najwyższe na zachód k. Złotowa (208 m) i północ k.Człuchowa (223 m).

Pod względem fizyczno-geograficznym, gmina położona jest w obszarze mezoregionu Pojezierza Krajeńskiego, wchodzącego w skład makroregionu Pojezierzy Południowopom. Rzeźba terenu gminy ma charakter młodoglacjalny. Została ukształtowana w czasie ostatniego zlodowacenia, około 16,5 tys. lat temu. Gmina charakteryzuje się zróżnicowaniem rzeźby, którą tworzą różne formy zarówno akumulacyjnej, jak i erozyjnej działalności glacjalnej i fluwioglacjalnej. Najpowszechniej występującą formą są płaskie i faliste równiny morenowe oraz sandrowe.

Ta druga forma jest szczególnie rozległa w zachodniej, porośniętej lasem, części gminy (okolice Dziechowa - Zaleśniaka). Główną formą erozyjną jest dolina rzeki Sępolenki, biegnąca równoleżnikowo w środkowej części gminy. Poniżej Sępólna (na wschód od miasta) charakteryzuje się ona dosyć stromymi zboczami. W rynnie zajmowanej przez dolinę rzeki położone są największe jeziora na terenie gminy - Lutowskie i Sępoleńskie. W północnej części gminy równina morenowa poprzecinana jest mniejszymi dolinami cieków, szczególnie na północ od Włościborza. Spośród innych form morfologicznych, na uwagę zasługują: ozy - w okolicach Komierowa, Niechorza i Świdwia oraz kemy - na południe od Włościborza oraz w Zbożu - na pograniczu z gminą Więcbork.
W przeciwieństwie do sąsiednich gmin, niezbyt częste są równiny o genezie organicznej -powstałe z zarastania jezior. Spotyka się je głównie na południu gminy - w okolicach Niechorza, Siedliska, Świdwia, Wiśniewy. W północno-wschodniej części (okolice Zalesia i Wilkowa) forma taka jest związana z doliną Kamionki, która jednak tylko w niewielkim fragmencie leży na terenie gminy. Pomimo lokalnie dużych różnic w wysokości terenu (duże wysokości względne), skrajne wartości wysokości bezwzględnych nie wykazują dużej rozpiętości. Większość powierzchni gminy leży na wysokości około 110 - 120 m npm. W części zachodniej wysokości często przekraczają 120 m npm, a jednostkowe wyniesienia przekraczają 140 m npm. Podobną wysokość notuje się na południowy-wschód od miasta (147 m npm). Najniżej położony punkt, w dolinie Sępolenki, leży na wysokości około 102 m npm, różnica wysokości pomiędzy punktami ekstremalnymi, wynosi więc około 45 m.
(źródło Strategia Rozwoju Gminy)

Ilość odsłon 9498106